البته ناگفته نماند که این پاسخ برگرفته از آموزه‌های دینی است که در کنار فلسفه‌های الهی و معنوی روزه، دلایل اخلاقی و رفتاری هم دارد که شامل ترک عادات نکوهش شده‌ای چون غیبت و دروغ واسراف می‌شود و قرار است به بهانه روزه اخلاق حسنه در جامعه تقویت شود که مهم‌ترین آن کمک به همنوعان است و بی شک درک شرایط آدم‌های مستحق یاری می‌تواند کمک زیادی در ترویج این فرهنگ داشته باشد.

یکی دیگر از رفتارهای رایج در ماه مبارک رمضان که به نوعی تقویت کننده رفتارهایی از قبیل صله رحم و توجه به اطرافیان و بویژه اقشار ضعیف جامعه است، موضوع افطاری دادن می‌باشد؛ افطاری دادن از گذشته‌های دور در فرهنگ ما بوده و هست، اما در سال‌های نه چندان دور سعی می‌شد تا این رفتار هم در راستای فلسفه ماه رمضان باشد یعنی تلاش بر برگزاری ساده این مراسم و دعوت از آن دسته از افرادی بود که بنیه مالی خوبی ندارند و حتی عده زیادی هم بودند که افطار تدارک دیده را در مناطق ضعیف شهر توزیع می‌کردند تا هرچه بیشتر موجب رضایت خدا باشد و ثواب بیشتری از این ماه ببرند.

اما از سال‌ها قبل به یکباره بعد از آنکه مسئله چشم وهمچشمی در تمام شئون زندگی جامعه متجدد شده ما رسوخ کرد و دیگر مباحثی چون لوازم خانه و خودرو و لباس و سفرهای خارجی جایی برای بروز این گونه نداشت و به اصطلاح تکراری شد چشم وهمچشمی، آرام آرام در رفتارهای دینی هم ریشه کرد.

اگرکمی به عقب برگردیم می‌بینیم حدود دو دهه قبل بود که مسئله افطاری‌های مجلل به قدری رواج یافت که انتقادات بزرگان دینی را به دنبال داشت وهرچند مقداری از تب وتاب آن کاسته شد، ولی باز هم بودند افرادی که افطاری‌های ماه رمضان را بهانه‌ای برای سایر اهداف خود قرار می‌دادند وتنها چیزی که مورد نظرشان بود رسیدن به آن هدف تعیین شده شان بود که هدفی مادی صرف بود. خلاصه اینکه برخلاف انتقادات شدید جامعه به این گونه رفتارها نه تنها در سال‌های اخیر شاهد کاهش آن‌ها نبودیم که متأسفانه دستگاه‌های دولتی هم در چند سال گذشته با پهن کردن سفره‌های رنگین از پول بیت المال به این جرگه پیوستند و نکته درد آور اینکه کنار این سفره‌های رنگارنگ شخصی و دولتی خبری از آدم‌های گرسنه‌ای که باید میهمانان اصلی این مجالس باشند نیست.

رواج این رفتار تا به آنجا پیش رفت که ممنوعیت‌های غیرمستقیم هم جواب نداد و سرانجام معاون فنی و حسابرسی امور عمومی و اجتماعی دیوان محاسبات کشور طی نامه‌ای به دستگاه‌های اجرایی تحت حسابرسی این معاونت، تأمین هزینه افطاری توسط همه دستگاه‌های اجرایی مندرج در ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری را ممنوع اعلام کرد.در این دستور آمده است:

«تأمین هزینه افطاری توسط کلیه دستگاه‌های اجرائی مندرج در ماده(۵) قانون مدیریت خدمات کشوری، از هر محل از جمله بودجه کل‌ کشور، اعتبارات عمومی و اختصاصی، منابع داخلی، اعتبارات خارج از شمول و منابع حاصل در صرفه‌جویی، به هر میزان و به هر نحو مطلقاً ممنوع گردیده است».

با این وصف امیدواریم در سال جاری دیگر مدیران دستگاه‌هایی که سفره‌های مجلل افطاری برای هم رده‌های خود پهن می‌کردند عادت خود را ترک کنند، اما آنچه مورد انتقاد است مربوط به آدم‌های عادی است که پول‌های میلیونی صرف یک شب افطار می‌کنند.

ذکر این نکته ضروری است که ما نیز قبول داریم باید شئون افراد در تمام رفتارها رعایت شود و انتظار نداریم طبقه متمول جامعه در افطاری‌هایشان مشابه اقشار کم درآمد رفتار کنند، ولی اینکه غذاهای تهیه شده از نوع غذاهایی باشد که خود آن‌ها هم سالی یک یا دو بار بیشتر مصرف نمی‌کنند جای انتقاد است.

اگر سری به فهرست غذاهای هتل‌های مجلل شهربرای افطاری بزنید خواهید دید بخش قابل توجه این غذاها تنها برای بیان یک چیز است، اینکه سفارش دهنده آن می‌خواهد به میهمانانش بگوید من متفاوت هستم.

وقتی بدانید هزینه یک شب افطار 100 نفر میهمان حداقل 5میلیون تومان (با غذاهای معمولی) می‌شود و هستند افرادی که به مهمانان خود در سر سفره افطار بلدرچین و برگ، شیشلیک، دیس کباب دونفره، فیله گوسفندی و کباب شترمرغ، بره سرخ شده، ماهیچه،میگو طلایی خلیج فارس می‌دهند، حتی حاضر نمی‌شوی حساب تقریبی آن را هم بدانی.

به گفته یکی از فعالان این حوزه هستند افرادی که در یک شب افطاری خود 20 یا 30 میلیون هزینه می‌کنند و جمع آن‌ها هیچ نشانه‌ای از ماه رمضان ندارد و فقط افطاری بهانه‌ای برای دورهمی آن‌هاست.

اما در سوی دیگر ماجرا آدم‌های زیادی هستند که در مراکزی چون بهزیستی نگهداری می‌شوند و علاوه بر هزینه معمولی خوراک وپوشاک باید ماهیانه پول زیادی صرف هزینه درمان آن‌ها شود.

کلام آخر اینکه اگر اندکی با خود صادق باشیم و به نیات خود از افطاری‌های مجلل اعتراف داشته باشیم، خواهیم دید اگر همان هزینه را صرف آدم‌های نیازمند واقعی بکنیم و از خدا بخواهیم ما را در رسیدن به اهداف مشروعمان یاری کند بی تردید زودتر از آدم‌هایی که قرار است به بهانه افطار دلشان را به دست بیاوریم پاسخمان را خواهد داد.

البته می‌دانیم آدم‌های زیادی هستند که در شأن میهمان خود سفره‌های نسبتا رنگین دارند و در کنار آن ده‌ها برابر آن را صرف توزیع غذا در مناطق جنوب شهر یا مراکز بهزیستی می‌کنند و بسیارند آدم‌هایی که حتی خانواده شان نمی‌دانند آن‌ها سالانه میلیونها تومان صرف کمک به افراد نیازمند می‌کنند